Tìm hiểu chế độ phúc lợi và bảo hiểm của công chức một số nước trên thế giới
Chế độ bảo hiểm, phúc lợi là một trong những quyền lợi của công chức được pháp luật bảo hộ. Các quốc gia trên thế giới đã xây dựng chế độ bảo hiểm, phúc lợi đối với công chức, và coi đó là một nội dung quan trọng của chế độ công chức.
Chế độ phúc lợi (System of Welfare) nhằm nói tới các hình thức của chế độ hỗ trợ và giúp đỡ nhằm cải thiện đời sống vật chất và đời sống tinh thần của công chức. Nói cách khác, phúc lợi cao là một trong những nguyên nhân khiến cho nghề nghiệp công chức có sức hấp dẫn lớn. Chế độ bảo hiểm (System of Security), đối với sự bảo đảm cuộc sống cơ bản của công chức, xóa bỏ sự lo lắng cho tương lai, nâng cao tính tích cực nghề nghiệp, thúc đẩy sự pháp triển kinh tế và duy trì sự ổn định của xã hội.
Tác dụng của chế độ phúc lợi và bảo hiểm đối với công chức có những tác dụng sau: một là có lợi trong việc thu hút nhân tài, đồng thời trong một mức nhất định ngăn chặn sự mất dần nguồn nhân tài trong nội bộ chính phủ. Hai là nâng cao phong trào cần, kiệm, liêm, chính trong công chức. Đãi ngộ phúc lợi tốt khiến cho công chức không còn nỗi lo “cơm áo gạo tiền”, góp phần khắc phục nạn tham ô tham nhũng. Ba là khích lệ tính tích cực trong công tác, là mục tiêu phấn đấu của công chức. Bốn là sử dụng nguồn tiền hiệu quả. Chế độ phúc lợi, bảo hiểm tốt một mặt có thể đem lại lợi ích kinh tế cho công chức, sử dụng để đầu tư về phúc lợi bảo hiểm sẽ đem lại lợi ích cho tương lai, nâng cao hiệu quả công việc.
Với vai trò bổ sung cho chế độ lương của công chức, chế độ phúc lợi và bảo hiểm phát huy tác dụng quan trọng trong cơ chế khích lệ công chức. Do các phương diện về thể chế chính trị, thực trạng phát triển kinh tế, mức sống người dân khác nhau nên chế độ phúc lợi, bảo hiểm của công chức các nước cũng tồn tại những khác biệt nhất định.
1. Chế độ phúc lợi và bảo hiểm của công chức Hoa Kỳ
Chủ yếu thu nhập của công chức Hoa Kỳ là lương, ngoài ra, cũng có rất nhiều hình thức phúc lợi khác. Quốc Vụ viện có các loại phụ cấp như: phụ cấp tăng ca, phụ cấp ca đêm, phụ cấp ngày nghỉ và phụ cấp khu vực. Các phúc lợi khác bao gồm chi phí bảo hiểm như bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm sức khỏe, bảo hiểm thương tật. Thu nhập bao gồm các loại trợ cấp, bảo hiểm ngoài lương của công chức gọi là “ưu đãi tiểu ngạch”, trên thực tế là thu nhập mang tính bổ sung của công chức, đối với công chức hành chính thông thường chiếm đến 41% lương, cảnh sát có chức vụ cao phải chiếm đến 46% lương. Ngoài ra, công chức sau khi được nhận vào làm từ 6 tháng đến 12 tháng thì có tư cách tham gia gửi tiết kiệm, tiết kiệm cao nhất có thể chiếm đến 10% lương. Năm 1954, Hoa Kỳ ban hành Luật Bảo hiểm nhân thọ đoàn thể nhân viên liên bang” (Group life Insurance Act), và căn cứ theo luật này để xây dựng danh mục bảo hiểm nhân thọ lớn nhất trên thế giới – “Danh mục bảo hiểm nhân thọ đoàn thể nhân viên liên bang” (Federal Employees’ Group Life Insurance, FEGLI), đối tượng bảo hiểm thuộc danh mục này bao gồm tất cả nhân viên liên bang, công chức đã nghỉ hưu và thành viên gia đình họ.
Ngoài ra, điều khoản bảo hiểm đối với người lớn tuổi, tàn phế, người hưởng được bảo hiểm theo di chúc trong Luật Bảo hiểm của Hoa Kỳ (OASDI) có quy định trợ cấp đối với người lao động có tư cách trở thành người nhận nuôi dưỡng họ. Công chức nghỉ hưu được hưởng phụ cấp bảo hiểm xã hội theo quy định của OASDI mà không có bất kỳ quy định bảo hiểm xã hội đặc thù nào khác.[1]Mức trợ cấp nghỉ hưu thấp nhất là bằng giới hạn nghèo của xã hội, mức cao nhất không vượt quá 80% lương trung bình ba năm cuối cùng của công chức. Các cơ quan có thẩm quyền căn cứ theo tổn thương hình dạng, thương tật thân thể, mức độ mất đi một phần năng lực làm việc hay mất đi hoàn toàn năng lực làm việc của công chức để quy định rõ mức phí hỗ trợ thương tật và kỳ hạn lĩnh tiền hỗ trợ. Công chức Hoa Kỳ ngoài được hưởng những ngày nghỉ lễ theo quy định thì hàng năm được nghỉ hưởng nguyên lương từ 13 đến 16 ngày, thời gian nghỉ dựa theo năm công tác.[2]
2. Chế độ phúc lợi và bảo hiểm của công chức Vương quốc Anh
Vương quốc Anh là quốc gia có chế độ bảo hiểm phúc lợi tương đối kiện toàn. Mặc dù lương công chức Vương quốc Anh không cao nhưng phúc lợi hoàn toàn tốt. Công chức không chỉ được hưởng rất nhiều loại phụ cấp mà còn được hưởng các loại ngày nghỉ, và chỉ cần trong quy định của pháp luật đều không ảnh hưởng đến thu nhập của công chức.
Công chức nước này có thể được hưởng các loại phụ cấp như: phụ cấp sinh hoạt khu vực, phụ cấp kỹ năng chức vụ, phụ cấp làm việc thêm giờ, phụ cấp trực ban ngày nghỉ, phụ cấp làm việc đêm, phụ cấp chức vụ,… Các loại trợ cấp đều phải chiếm 25% thu nhập lương của công chức. Công chức có thể được hưởng các phúc lợi về nghỉ phép, ví dụ như nghỉ phép bệnh, nghỉ phép công việc, nghỉ phép năm, nghỉ phép thai sản. Các loại nghỉ phép nằm trong phạm vi quy định đều không ảnh hưởng đến đãi ngộ lương. Ví dụ công chức nghỉ phép do ốm đau trong 6 tháng được hưởng toàn bộ mức lương, trong trường hợp hơn 6 tháng chỉ còn hưởng một nửa mức lương, nhưng cá nhân có thể hưởng tiền trợ cấp bảo hiểm của nhà nước, hai khoản này cộng lại không được vượt quá toàn bộ mức lương khi làm việc. Công chức được hưởng hai loại an sinh xã hội và bảo hiểm, ví dụ các loại an sinh xã hội và bảo hiểm như dưỡng lão, thất nghiệp, y tế, thai sản, tai nạn và mai táng. Cho dù công chức không tham gia bảo hiểm xã hội, đơn thân mỗi tuần có thể lĩnh 28.05 bảng Anh, hai vợ chồng có thể lĩnh tiền trợ cấp bổ sung là 45.55 bảng Anh.[3]
Ngoài ra, trong dự toán tài chính của Chính phủ Anh còn xây dựng nhiều khoản kinh phí dùng cho mục đích đào tạo công chức. Những hình thức đào tạo này bao gồm đào tạo trong thời kỳ tuyển dụng và các hình thức đào tạo không định kỳ. Đối với những công chức có trình độ cao có thể xin tham gia các khóa học chuyên ngành và tham gia các dự án đào tạo quốc tế. Chính phủ Anh chủ động đặt kinh phí đào tạo công chức trong hệ thống phúc lợi của khu vực công, từ đó có thể thấy, Anh coi trọng vấn đề đào tạo công chức không chỉ dựa trên nhu cầu công tác, mà coi đó là một loại hình phúc lợi, thông qua đào tạo công chức không chỉ thích ứng nhanh với công việc mà còn đáp ứng nhu cầu phát triển bản thân của công chức. Một điều đáng quan tâm ở đây là một số hạng mục đào tạo gắn liền với trình độ và thành tích công tác của công chức, điều này vô hình chung có thể khích lệ công chức nỗ lực phấn đấu, từ đó nâng cao hiệu quả làm việc.
3. Chế độ phúc lợi và bảo hiểm của công chức Pháp
Nước Pháp là quốc gia theo hình thức phúc lợi xuất hiện sau Chiến tranh thế giới thứ 2, thu nhập của công chức được căn cứ theo cấp bậc, chức vụ và năm công tác để tính toán. Mức lương của công chức Pháp nếu so sánh với các ngành khác trong xã hội không được tính là quá cao. Theo thống kê, công chức cơ quan hành chính năm 2000 bình quân lương tháng là 2.312 euro. Mặc dù thực tế như vậy, song làm nghề công chức vẫn có sức thu hút rất lớn, bởi lẽ công chức được hưởng phúc lợi tốt, phụ cấp nhiều. Công chức ngoài việc được lĩnh tháng lương thứ 13 còn được hưởng không dưới 25 loại phụ cấp khác nhau. Một số phụ cấp có thể gọi là không hiểu sao lại có thậm chí cảm thấy kỳ lạ là phụ cấp xe đạp, phụ cấp phục trang, phụ cấp đi giày, phụ cấp trang sức,... Ngoài những thể hiện trong thu nhập mang tính phụ cấp ra, nước Pháp tạo dựng chế độ phúc lợi tốt cho công chức thông qua việc xây dựng nhà trẻ, nhà ăn công sở, cung cấp bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế, thậm chí cung cấp nhà ở, may mặc, phương tiện đi lại cho công chức.
Sau khi trả qua cuộc cải cách chế độ phúc lợi đối với công chức, Chính phủ Pháp đã xây dựng chế độ phúc lợi hết sức độc đáo. Đầu tiên, pháp luật đề ra các quy định rõ ràng về những phúc lợi mà công chức được hưởng, những quy định này rất chi tiết cụ thể. Ví dụ như nghỉ phép thương bệnh khi làm việc, vì sự cố tai nạn khi công tác mất đi khả năng làm việc hoặc mắc bệnh nghề nghiệp khiến cho công chức không còn khả năng làm việc thì ngoài việc được hưởng nguyên lương còn được nhận một khoản hỗ trợ tạm thời khi bị tàn phế, khoản hỗ trợ tạm thời này chia ra thành 100 điểm lương tàn phế, dựa theo tỷ lệ năng lực làm việc mất đi để nhận số tiền tương ứng, thời gian được nhận đến khi khôi phục khả năng làm việc hoặc đến lúc về hưu, cùng trong thời gian này, họ sẽ được trị liệu miễn phí.
Nghỉ phép cũng là một hạng mục phúc lợi khác mà công chức được hưởng, nghỉ được hưởng lương gồm có nghỉ phép năm, nghỉ phép thương bệnh, nghỉ phép bệnh thông thường, tức mỗi công chức có 1 tháng nghỉ phép năm; nghỉ bệnh trong 6 tháng vẫn được hưởng lương bình thường, nghỉ vượt quá 6 tháng chỉ được lĩnh 50% mức lương; hàng năm công chức tham gia thi nội bộ sẽ có 8 ngày nghỉ tham gia thi. Nhằm khích lệ sinh sản, gia tăng nguồn nhân lực, nước Pháp thực thi chế độ nghỉ phép thai sản, nghỉ phép hậu sản và nghỉ phép nuôi con. Phụ nữ nghỉ phép thai sản là 16 tuần, trước khi sinh nghỉ phép 6 tuần, sau khi sinh nghỉ phép 10 tuần; công chức vì nuôi con chưa đủ 16 tuổi hoặc người nhà bị bệnh nặng cần chăm sóc trung bình có thể xin nghỉ nửa ngày được lĩnh 50% lương. Ngoài ra, lương hưu của công chức Pháp được tính bằng từ 30% đến 80% lương của bản thân công chức.
4. Chế độ phúc lợi và bảo hiểm của công chức Australia
Australia được coi là một quốc gia phát triển, đãi ngộ phúc lợi đối với công chức tốt, trong “Điều lệ công chức liên bang” có quy định, công chức ngoài được hưởng các loại đãi ngộ bảo hiểm xã hội ra còn được hưởng các loại phụ cấp đãi ngộ phúc lợi như: phụ cấp làm thêm giờ, phụ cấp công tác, phụ cấp biệt phái công tác, phụ cấp khu vực, phụ cấp xe và phụ cấp bồi thường sự cố. Thông thường công chức Australia có các loại ngày nghỉ như: nghỉ phép phục vụ lâu dài, nghỉ phép vui chơi, nghỉ phép thai sản, nghỉ phép ốm đau, nghỉ phép tang lễ. Ngoài ra, cá nhân công chức có việc gấp cần giải quyết được phép hàng năm nghỉ phép đặc biệt 3 ngày hưởng nguyên lương.
5. Chế độ phúc lợi và bảo hiểm của công chức Nhật Bản
Danh mục phúc lợi của công chức Nhật Bản rất nhiều, các loại phụ cấp và hỗ trợ cũng không ít. Các loại phụ cấp chủ yếu gồm có hơn 20 loại phụ cấp: phụ cấp nuôi dưỡng, phụ cấp nhà ở, phụ cấp làm thêm, phụ cấp trực ban, phụ cấp trực đêm, lương ngày nghỉ, phụ cấp cuối tuần, phụ cấp công tác đặc biệt, phụ cấp cần mẫn, phụ cấp giao thông,... Các loại hỗ trợ chủ yếu đối với công chức Nhật Bản do nhà nước chi trả gồm có: chi phí hỗ trợ dưỡng bệnh, chi phí hỗ trợ thương bệnh, chi phí hỗ trợ tàn tật, chi phí hỗ trợ tu nghiệp, chi phí hỗ trợ gia quyến. Con số cụ thể của phụ cấp đều căn cứ “Luật tiền thưởng” chấp hành. Có thể nói, tổng thu nhập nghỉ hưu của công chức Nhật Bản có thể được coi là cao nhất trong các quốc gia tư bản chủ nghĩa, một số mục cộng lại còn vượt quá lương gốc.
6. Chế độ phúc lợi và bảo hiểm của công chức Thái Lan
Đãi ngộ phúc lợi và bảo hiểm của công chức Thái Lan tương đối hậu hĩnh, các loại phúc lợi và bảo hiểm được cộng lại, tương đương với khoảng 20% tổng số mức lương công chức. Thực tế, Chính phủ Thái Lan rất coi trọng công cuộc hoàn thiện, nâng cao chế độ đãi ngộ phúc lợi và bảo hiểm cho công chức, nhằm khích lệ công chức tận lực tận tâm làm việc, Chính phủ luôn tạo những điều kiện tốt nhất để ổn định đội ngũ công chức. Phúc lợi bảo hiểm của công chức Thái Lan có hai loại: một loại là phúc lợi bảo hiểm do pháp luật quy định, tiêu chuẩn do Nhà nước quy định thống nhất, kinh phí do tài chính quốc gia chi trả; một loại khác là đãi ngộ phúc lợi cộng thêm do các đơn vị chủ động tiến hành, kinh phí do các đơn vị tự chi trả.[4] Phúc lợi bảo hiểm do Nhà nước quy định gồm có: phụ cấp nuôi dưỡng con cái, trợ cấp giáo dục con cái, phụ cấp sức khỏe y tế, trợ cấp nhà ở, ưu đãi du lịch mua sắm, đãi ngộ kỳ nghỉ, trợ cấp thương tật, trợ cấp tử vong, trợ cấp nghề nghiệp nguy hiểm và đặc thù, học bổng du lịch. Đãi ngộ phúc lợi cộng thêm có: hỗ trợ ăn ở cơ quan, tư vấn pháp luật miễn phí, xe đưa đón nhân viên.
7. Chế độ phúc lợi và bảo hiểm của công chức Ấn Độ
Ở Ấn Độ, công chức được đãi ngộ tương đối tốt, trên cơ bản đều thuộc tầng lớp trung lưu. Từ phương diện ở có thể thấy, do Chính phủ cung cấp nhà ở nên công chức Ấn Độ phải lo chi phí về nhà ở. Một khi công chức về hưu, khi mua nhà còn có thể dựa trên chức vụ và thời gian công tác để nhận được một khoản trợ cấp khá lớn. Từ ngành nghề mà nói, do Chính phủ Ấn Độ quy định, trong công chức chỉ có quan chức có cấp bậc Thư ký (tương đương Thứ trưởng thường trực), trợ lý (tương đương Thư ký Bộ trưởng) và thư ký bộ phận (tương đương Cục trưởng, Vụ trưởng) có thể được cấp xe riêng, do vậy, hàng tháng Chính phủ cấp phụ cấp giao thông cho công chức theo các mức khác nhau từ 400 rupi đến 1000 rupi (1 USD tương đương 45 rupi). Do hoàn cảnh đặc thù phải thuê xe bên ngoài, chi phí vượt mức con số phụ cấp có thể xin đơn vị cấp bù chi phí vượt quá.
8. Chế độ phúc lợi và bảo hiểm của công chức Trung Quốc
Nội dung về chế độ phúc lợi của công chức Trung Quốc phong phú nhưng không kém phần phức tạp, bao gồm: Thứ nhất, xây dựng hệ thống phúc lợi nhằm đáp ứng nhu cầu chung của công chức, giảm bớt lao động việc nhà, tiện lợi trong sinh hoạt, đồng thời có được những phục vụ ưu đãi như: nhà ăn, nhà trẻ, trường mầm non, phòng tắm, phòng cắt tóc, viện điều dưỡng. Thứ hai, xây dựng hệ thống phúc lợi nhằm đáp ứng nhu cầu về đời sống tinh thần, nâng cao sức khỏe, văn hóa. Ví dụ như: cung văn hóa, câu lạc bộ, thư viện, nhà văn hóa, nhà thi đấu, bể bơi. Thứ ba, xây dựng hệ thống phụ cấp phúc lợi nhằm đáp ứng nhu cầu khác nhau, giảm bớt gánh nặng cuộc sống, ví dụ như: phụ cấp giao thông đi làm và tan ca, phí dọn dẹp, phụ cấp thuê nhà, phụ cấp giá đồ dùng hàng ngày và trợ cấp cuộc sống khó khăn. Trợ cấp cuộc sống khó khăn chia ra làm hai loại là trợ cấp định kỳ và trợ cấp nhất thời. Trợ cấp định kỳ là đối với chi phí sinh hoạt thấp hơn mức thông thường, công chức không thể duy trì cuộc sống bình thường thì được nhận tiền trợ cấp phát hàng tháng. Trợ cấp nhất thời là khi công chức gặp phải những khó khăn đặc biệt trong cuộc sống mà không có khả năng giải quyết, ví dụ khó khăn trong cuộc sống như: bệnh tật, tử vong, thiên tai,… sẽ được nhận trợ cấp nhất thời, đối tượng nhận trợ cấp là bản thân công chức hoặc người thân trực tiếp với công chức. Ngoài ra, công chức còn được hưởng đãi ngộ y tế công cộng, đãi ngộ nghỉ phép ốm đau, nghỉ phép thai sản và nghỉ phép năm. Nguồn kinh phí phúc lợi của công chức dựa theo tỷ lệ tổng mức lương, trích ra từ kinh phí hành chính.
Đối với chế độ bảo hiểm gồm có các nội dung như: chế độ bảo hiểm thai sản, chế độ bảo hiểm dưỡng lão, chế độ bảo hiểm bệnh tật, chế độ bảo hiểm thương tật và chế độ bảo hiểm tử vong. Từ những quy định theo pháp luật cho thấy, thụ hưởng đãi ngộ bảo hiểm là quyền lợi nên có của công chức, trong “Hiến pháp”, “Luật Lao động” và “Luật Công chức” của Trung Quốc đều quy định rõ. Ví dụ như Điều 77 “Luật Công chức” của Trung Quốc quy định về chế độ bảo hiểm của công chức, bảo đảm công chức trong các trường hợp nghỉ hưu, bệnh tật, tai nạn, thai sản, thất nghiệp,… đều nhận được sự giúp đỡ và bồi thường. Bảo hiểm dưỡng lão là một phần trong bảo hiểm mà công chức được hưởng, là một hình thức trợ giúp cho chi phí cá nhân của công chức, Chính phủ và xã hội bảo đảm duy trì quyền lợi hợp pháp của công chức.
Kết luận:
Trên cơ sở tham khảo chế độ phúc lợi và bảo hiểm của công chức một số nước trên thế giới cho thấy, để thu hút đội ngũ công chức trung thành với công vụ, hết lòng hết sức phục vụ nhân dân, có kỹ năng nghề nghiệp và được đào tạo cơ bản, Nhà nước phải có chính sách đãi ngộ phúc lợi, bảo hiểm thoả đáng. Chính sách đãi ngộ phúc lợi và bảo hiểm cho công chức phải được xác định là một trong những động cơ trực tiếp, quan trọng để thu hút công chức giỏi vào công tác tại các cơ quan Đảng, Nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội. Bên cạnh đó chính sách đãi ngộ, phúc lợi, bảo hiểm tương xứng đối với công chức sẽ góp phần chống nạn tham nhũng trong một bộ phận không nhỏ công chức hiện này vì một trong những nguyên nhân tham nhũng là do thu nhập quá thấp, chế độ phúc lợi và bảo hiểm chưa cao.
Từ việc nghiên cứu chế độ phúc lợi và bảo hiểm của công chức một số nước trên thế giới nêu trên có thể rút ra một số kinh nghiệm đối với việc xây dựng và hoàn thiện chế độ phúc lợi, bảo hiểm đối với công chức ở Việt Nam như sau:
- Thứ nhất, Nhà nước cần cải cách và hoàn thiện chế độ phúc lợi đối với công chức theo phương hướng nâng cao mức độ “xã hội hóa”, “thị trường hóa” chế độ phúc lợi, bảo đảm nguồn phúc lợi do xã hội thực hiện.
- Thứ hai, coi trọng hiệu quả thực sự của phúc lợi. Phúc lợi có tác dụng khích lệ công chức hay không không chỉ dựa vào danh mục phúc lợi mà chất lượng phúc lợi mới là nhân tố quan trọng. Rất nhiều phúc lợi tác động tới cuộc sống thường ngày của công chức như: bữa trưa, xe đưa đón, nhà ở,… Nếu như không coi trọng chất lượng phúc lợi, những nhân tố phúc lợi này sẽ gây ra tác dụng ngược, trái lại khiến cho công chức cho rằng không có được sự quan tâm của cơ quan, đơn vị.
- Thứ ba, hoàn thiện hệ thống phúc lợi đối với công chức không chỉ hướng đến những nhu cầu trong đời sống thường nhật như xe đưa đón công chức, hỗ trợ bữa trưa, tổ chức kỳ nghỉ, mở lớp mầm non cho con em công chức, cung cấp nhà ở,… mà còn cần chú trọng cả về đời sống tinh thần cho công chức bằng cách: tổ chức câu lạc bộ thể thao, nhà văn hóa, thư viện giải trí,…
- Thứ tư, cần nâng cao mức độ và chất lượng bảo hiểm. Nhà nước cần hoàn thiện chính sách và bảo đảm thực thi chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp đối với công chức.
ThS. Nguyễn Phương Liên – Viện Khoa học tổ chức nhà nước, Bộ Nội vụ
Tài liệu tham khảo:
1. Báo cáo khảo sát chế độ lương phúc lợi Hoa Kỳ, (Kinh tế đương đại), năm 2004, kỳ 1, trang 20.
2. Bộ Nhân sự nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, Vụ Hợp tác và giao lưu quốc tế biên tập, “Chế độ công chức nước ngoài”, quyển 1, Nhà xuất bản Nhân sự Trung Quốc, năm 1995, trang 86.
3. Thi Tuyết Hoa, “Thể chế chính trị các nước đương đại – Anh quốc”, Nhà xuất bản Đại học Nam Châu, năm 1998, trang 273.
4. Phương Hải Nam, Dương Yến Nữ, “Cải cách chế độ phúc lợi công chức của Trung Quốc”, Nhà xuất bảo tài chính kinh tế Trung Quốc, năm 2008, trang 386.
5. TS. Nguyễn Minh Tuấn, “Mấy suy nghĩ về chính sách đãi ngộ cán bộ, công chức hiện nay”, năm 2012.
6. Chu Kim Phương, Luận văn thạc sỹ Đại học Sơn Đông “Nghiên cứu cải cách chế độ phúc lợi Trung Quốc, năm 2010.
7. Đàm Công Vinh, “Nghiên cứu so sánh chế độ công chức”, năm 2007.
8. http://business.sohu.com/20140721/n402501010.shtml, ngày 21/7/2014.
(theo caicachcongvu.gov.vn)